ਸਿਹਤਮੰਦ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਲਈ ਉਮੀਦ ਭਰਿਆ ਭਵਿੱਖ
ਦੁਨੀਆਂ ਅੱਜ ਇੱਕ ਐਸੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਖ਼ਾਹਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਿਹਤ ਬਿਹਤਰ ਹੋਵੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿਹਤ ਕਦੇ ਵੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਮੁੱਦਾ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ, ਪਰ ਅੱਜ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਦਿਵਸ 2025 ਦਾ ਥੀਮ ਹੈ:
🔹 “ਇੱਕ ਉਮੀਦ ਭਰੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸ਼ੁਰੂਆਤ”
ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਤਤਪਰਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮਾਂ ਅਤੇ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣਾਉਣਾ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੀ ਪਹਿਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ (2024), ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਨੇ ‘ਮੇਰੀ ਸਿਹਤ ਮੇਰਾ ਹੱਕ’ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਪਰ ਅਫ਼ਸੋਸ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਢੰਗ ਦਾ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕਿਆ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿਚ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਹੀ ਇੱਕ ਐਸਾ ਮਿਸਾਲੀ ਰਾਜ ਰਿਹਾ, ਜਿਸਨੇ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਬਣਾਇਆ।

ਸਿਹਤਮੰਦ ਸ਼ੁਰੂਆਤ – ਕੀ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ?
ਪਹਿਲੀ ਤਰਜੀਹ: ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ

ਇੰਫਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ: ਹਰ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਿਹਤ ਢਾਂਚਾ

ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਸਾਧਨ: ਆਸ਼ਾ ਅਤੇ ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਵਰਕਰਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਧਾਉਣੀ

ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ: ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨੀ

ਬਜਟ: ਸਿਹਤ ਲਈ GDP ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ

ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਤਦੋਂ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਾ ਇਕੱਠੇ ਕੰਮ ਕਰਨ।

ਸੱਚਾਈ – ਅਜੇ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨਾ ਵਧੇ?
ਭਾਵੇਂ ਸੈਂਕੜੇ ਸਕੀਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੇਂਡੂ ਸਿਹਤ ਮਿਸ਼ਨ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਅਸਲ ਮਕਸਦ – ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਰ ਘਟਾਉਣ – ਅਜੇ ਵੀ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਇੱਕ ਅਣਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਰਵੇਖਣ ਮੁਤਾਬਕ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਲੱਖ ਜਨਮਾਂ ‘ਚੋਂ 540 ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਸਾਨੂੰ ਹਿੱਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ – ਹਾਲਾਤ ਵੀ ਅਤੇ ਹਕੀਕਤ ਵੀ
ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸਮਾਜਾਂ ਵਿੱਚ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਵੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਹੱਕ ਲਈ ਲੜਾਈ ਲੜਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਜਣਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਾਂ ਬਣਨ ਤਕ, ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਗਾਤਾਰ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਲੇਖਿਕਾ ਸਿਮੋਨ ਡੀ ਬਿਊਵੋਇਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ — “ਔਰਤ ਦੀ ਸਿਹਤ ਇਸ ਲਈ ਖ਼ਰਾਬ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਔਰਤ ਹੈ।” ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਅੱਜ ਵੀ ਬਿਲਕੁਲ ਸਚ ਹੈ।

ਨਵੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ – ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਨਵੀਆਂ ਸ਼ਕਲਾਂ
ਮਲੇਰੀਆ, ਡੇਂਗੂ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਜੇ ਵੀ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ

ਆਧੁਨਿਕ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੇ ਸ਼ੂਗਰ, ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਏਡਜ਼ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ

ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ

ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਲਤ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਸਿਰ ਦਰਦ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ

ਸੰਤੁਲਨ ਦੀ ਲੋੜ
ਸਿਹਤ ਸਿਰਫ਼ ਇਲਾਜ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ — ਇਹ ਪੋਸ਼ਣ, ਸਾਫ਼ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ, ਸਿੱਖਿਆ, ਆਮਦਨ, ਅਤੇ ਸੁਚੱਜੀ ਨੀਤੀਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਅਸਲੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਭਵਿੱਖ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਦਾਇਗੀ ਦੀ ਥਾਂ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਨੀਤੀਕਤ ਕੰਮ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ।

ਨਤੀਜਾ
ਅਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਵਰਗੇ ਅਹੰਕਾਰਪੂਰਨ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਗੀਆਂ। ਛੋਟੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ ਜਦੋਂ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਜਨਤਕ ਹਿੱਤ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਸਚਮੁਚ ਉਮੀਦ ਭਰਿਆ ਭਵਿੱਖ ਦੇਖ ਸਕਾਂਗੇ।