Saturday, March 29, 2025
ਰੂਸ ਦੇ ਅੰਦਰ 4300 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਵੜ ਕੇ ਯੂਕਰੇਨੀ ਡਰੋਨਾਂ ਨੇ ਮਚਾਈ ਤਬਾਹੀ: ਭਾਰਤ ਲਈ ਵੀ ਵੱਡਾ ਸਬਕ
ਯੂਕਰੇਨ-ਰੂਸ ਜੰਗ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਪਰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਯੂਕਰੇਨ ਨੇ ਰੂਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਡੂੰਘਾਈ ਤੱਕ ਵੜ ਕੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਡਰੋਨ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਹਮਲਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਰੂਸ ਲਈ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਵੀ ਵੱਡਾ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸੰਕੇਤ ਹੈ।
ਯੂਕਰੇਨ ਦਾ ਵੱਡਾ ਡਰੋਨ ਹਮਲਾ
ਯੂਕਰੇਨ ਨੇ ਰੂਸ ਦੇ ਸਾਇਬੇਰੀਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਫੌਜੀ ਏਅਰਬੇਸਾਂ ਉੱਤੇ ਡਰੋਨ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਕਿ ਰੂਸੀ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 4300-5000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅੰਦਰ ਹਨ।
ਯੂਕਰੇਨੀ ਡਰੋਨਾਂ ਨੇ ਓਲੇਨੀਆ ਅਤੇ ਬੇਲਾਇਆ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ 40 ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੂਸੀ ਜਹਾਜ਼ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ।
ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ Tu-95, Tu-22 ਅਤੇ ਮਹਿੰਗੇ A-50 ਜਾਸੂਸੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰੂਸ ਯੂਕਰੇਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਲਈ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਇਹ ਹਮਲੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ (SBU) ਵੱਲੋਂ ਡੇਢ ਸਾਲ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਕੁਝ ਡਰੋਨ ਟਰੱਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਰੂਸੀ ਇਲਾਕੇ ਅੰਦਰ ਲਿਜਾ ਕੇ ਛੱਡੇ ਗਏ।
ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੂਸੀ ਏਅਰਬੇਸਾਂ ‘ਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਉੱਚੀਆਂ ਲਪਟਾਂ ਵਿੱਚ ਸੜਦੇ ਵੇਖੇ ਗਏ।
FPV ਡਰੋਨ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਯੁੱਧ ਤਕਨਾਲੋਜੀ
ਯੂਕਰੇਨ ਨੇ FPV (First Person View) ਡਰੋਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਉੱਤੇ ਸਿੱਧਾ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਰਿਮੋਟ-ਕੰਟਰੋਲ ਰਾਹੀਂ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
2025 ਵਿੱਚ ਯੂਕਰੇਨ ਨੇ 4.5 ਮਿਲੀਅਨ ਡਰੋਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਹੋਰ ਵੀ ਆਗੇ ਵਧੇਗੀ।
ਡਰੋਨ ਹਮਲਿਆਂ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਹੁਣ ਯੁੱਧ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤੀ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਰੋਬੋਟਿਕਸ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਯੁੱਧ ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਹਥਿਆਰ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਲਈ ਸਬਕ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਤੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਡਰੋਨ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਧੀਆਂ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਨੇ ਡਰੋਨ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਾਕਾਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਡਰੋਨ ਹਮਲਿਆਂ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਵਿਰੋਧੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵਧੇਰੇ ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਰਗੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ।
ਡਰੋਨ ਯੁੱਧ: ਨਵੀਂ ਚੁਣੌਤੀ
ਡਰੋਨ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹਥਿਆਰ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਘੁਸਪੈਠ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮੀਡੀਆ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਡਰੋਨ ਯੁੱਧ: ਕਿਲਿੰਗ ਬਾਏ ਰਿਮੋਟ ਕੰਟਰੋਲ’ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਡਰੋਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕਿੰਨੀ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਇਸਦਾ ਸਹੀ ਜਾਂ ਗਲਤ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਵੱਡੇ ਨਤੀਜੇ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਨਤੀਜਾ
ਯੂਕਰੇਨ ਵਲੋਂ ਰੂਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਡੂੰਘਾਈ ਤੱਕ ਵੱਡੇ ਡਰੋਨ ਹਮਲੇ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਡਰੋਨ ਯੁੱਧ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਸੀਮਾ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹਰੇਕ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਵੱਡਾ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਹਰ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਇਹ ਵੱਡਾ ਸਬਕ ਹੈ ਕਿ ਡਰੋਨ ਹਮਲਿਆਂ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਵਿਰੋਧੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਨਵੀਨਤਾ ਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
